In de kleindierensport zijn vele speciaalclubs actief. De meeste clubs richten zich op één ras. Andere speciaalclubs herbergen enkele rassen in zich. Rassen die nauw verwant zijn en/of uit hetzelfde land afkomstig. Wat is nu de waarde van een speciaalclub?

In onderstaand artikel wordt hierop ingegaan. Als we het blad Avicultura van 1924 opslaan zien we dat dit blad in die tijd al cluborgaan was van verschillende speciaalclubs. De Vlaamse ReuzenClub, de Oud-Hollandse Tuimelaars Club, de Hollander Club en de Nederlandse Leghom Club om er maar eens een paar te noemen. Blijkbaar hadden de fokkers van konijnen, sierduiven en hoenders in die tijd ook al het besef dat een organisatie rond een ras belangrijk was om vooruitgang te boeken. Hoe kan nu een speciaalclub de stand van een ras op een hoger niveau brengen? Om te beginnen moet er uiteraard een speciaalclub voor een ras bestaan. Dit lijkt een open deur, maar is het niet. Op grote shows zien we bijvoorbeeld bij de krielen Bassettes, maar de aanhangers van dit ras hebben nog geen speciaalclub van de grond getild.

Taakverdeling

Essentieel voor een organisatie is een goed bestuur. De secretaris vervult daarbij vaak een belangrijke spilfunctie en dat hoort ook zo te zijn. Maar zonder nu de man of vrouw die deze essentiële functie vervult te kort te doen, moet er wel wat meer gebeuren. Uitgangspunt moet een bestuur zijn waarin iedere persoon een bepaalde taak heeft en die ook daadwerkelijk gestalte geeft.

Een voorzitter voor de leiding en de grote lijn. Liefst een persoon die anderen stimuleert. Een secretaris die de correspondentie voert, het archief bijhoudt, documentatie aanvult, de jaarvergadering voorbereid enzovoort. Kortom, een vraagbaak die voor alles aanspreekbaar is. Dan een penningmeester die de club financieel gezond houdt. Maar daarnaast zijn er nog een paar personen nodig die essentieel zijn voor een goed functionerende speciaalclub.

Het verdelen van taken vergroot de betrokkenheid en vele handen maken licht werk. Zo hebben vele clubs een clubblad. Het is belangrijk dat daarvoor een redactie is.

Het clubblad

Een clubblad is een belangrijk bindmiddel voor een speciaalclub. Een blad betekent dat de leden iets hebben aan hun club.

De clubshow en andere tentoonstellingsresultaten kunnen hierin vermeld worden. De bijeenkomsten van fokkers enzovoort. Daar maast zijn vooral praktische tips voor de fok en selectie belangrijk. Ook het weergeven van ervaringen van clubleden, zowel bij de fok, het showen als het geven van kritisch commentaar en dat wel in positieve zin. Het is niet verstandig dat de secretaris in zijn eentje het clubblad voor zijn rekening neemt. Vraag daarvoor één of twee mensen buiten het bestuur. In de redactie zou wel een bestuurslid kunnen zitten voor een goed en veelvuldig onderling contact. Het is ook goed dat enkele leden van de speciaalclub en dan niet zozeer alleen de bestuursleden een aantal andere praktische zaken voor hun rekening nemen. Ik denk daarbij aan de voorbereiding van een fokkersdag. (ruimte regelen, kooien opstellen etc.) en de clubshow

(bijvoorbeeld opbouw van een stand). Laat al dit soortzaken niet op een paar bestuursleden of de secretaris neerkomen!

De clubshow

Dan de clubshow. Dit behoort mijn inzicht het jaarlijkse hoogtepunt van een speciaalclub te zijn. Het bestuur en de redactie van het clubblad beginnen reeds meer dan een halfjaar van tevoren met de nodige propaganda. Er wordt in goed overleg een locatie gezocht, waar de clubshow wordt ondergebracht. Zorg ervoor dat de keuze hiervan op veel steun uit de vereniging kan rekenen. Zorg tevens voor één of meerdere keurmeesters die het betreffende ras goed kennen. Niets is dodelijker voor een ras en een clubshow dan een keurmeester die er bij sommige rassen niet zoveel van bakt. Ik doel daarbij op keurmeesters die wel de bevoegdheid voor een ras hebben, maar in teksten op keurkaarten, eindconclusies per dier en de plaatsingsvolgorde tussen dieren aantoonbaar bewijzen aan een herexamen of bijscholing toe te zijn. Keurmeesters kunnen hun keuring meestal goed voorbereiden. Een speciaalclub dient daarbij altijd voorvragen over het betreffende ras klaar te staan. Voor keurmeesters geen schande, voor een club juist prettig dat men serieus met het ras bezig is.

Bedacht moet worden dat een clubshow met redelijk veel dieren van goede kwaliteit waar ook goed gekeurd wordt, de fokrichting voor het betreffende ras neerzet. Voor inzenders en andere clubleden die een clubshow bezoeken van groot belang. De speciaalclub moet daarbij stimuleren om met de arbitrerende keurmeester over de resultaten te praten. Gezamenlijk de kooien langs. Daarnaast een verslag in het clubblad, zowel van de keurmeester als één of meer clubleden. In dit verband is iedereen gebaat bij een kritische beschouwing in positieve zin. Zowel het onderschrijven als het weerleggen van de showresultaten. Maar dan wel met argumenten. Zówel voor fokkers als keurmeesters werkt dit stimulerend. Niet praten over elkaar maar met elkaar.

Fokkersdagen

Veel speciaalclubs organiseren een fokkersdag in combinatie met een jaarvergadering. Op die fokkersdagen vindt vaak een keuring plaats. Voor verbetering van de raseigenschappen is het ook noodzakelijk dat naast die keuring afzonderlijk en systematisch aandacht wordt besteed aan zaken als: type en bouw, de kleur, stand van zaken in het ras, fokadviezen, eenheid in keuren enz.

Dat kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld:

• werken met een forum
• lekenkeuringen
• lezingen door keurmeesters en fokkers
• van groot belang daarbij is dat men ervoor zorgt dat er altijd aanschouwelijk materiaal aanwezig is. Minstens zo belangrijk is ook dat de fokkers actief meekunnen doen.

De standaard

Voor een speciaalclub is verder de standaard beschrijving van de bond van het betreffende ras van belang. Bij de standaard beschrijving moet een speciaalclub een wezenlijke rol spelen, er van uitgaande dat een dergelijke club voldoende aanhang heeft en een ras door en door kent. In zo'n geval moet naar mijn mening een standaardcommissie van een bond bij aanpassingen nooit werken zonder de speciaalclub om advies te hebben gevraagd.

Een vaste gedragslijn in deze zou op zijn plaats zijn. Uiteraard kan een speciaalclub ook ongevraagd van advies dienen over zaken die foutief in de standaard staan of althans voor discussie vatbaar zijn. Tevens is een advies van belang bij discussie over het al of niet erkennen van nieuwe kleurslagen binnen een ras. Het lijkt me ook de moeite waard dat vanuit een speciaalclub op een vergadering van keurmeesters of keurmeestercongres over een ras een uiteenzetting wordt gegeven. Vooral voor de minder gangbare rassen kan dat een waardevolle bijdrage leveren aan de kennisvermeerdering van ons keurmeesterkorps. Een keurmeester kan nu eenmaal niet op alle terreinen van een ras een superspecialist zijn. Een keurmeester kan een fokker vaak adviseren. Omgekeerd is dat ook mogelijk.

Propaganda en voorlichting

Een speciaalclub kan zelf op een show ook voor de nodige propaganda zorgen. Het voorradige materiaal, inclusief kopieën voor een belangstellende, is geschikt voor het samenstellen van een stand. Een korte en duidelijke beschrijving van het ras en de speciaalclub hoort daar zeker bij.

Voor speciaalclubs die dat niet hebben is het ook zinvol om te pogen tot internationalecontacten te komen. Vooral als fokrichting en standaard in de verschillende landen op elkaar aansluiten of beter afgestemd kunnen worden. Bezoek over en weer, uitwisseling van foto's, clubbladen en fokmateriaal werkt stimulerend. In nogal wat speciaalclubs hoor je de opmerking We horen er als leden zo weinig van! De reactie daarop moet vaak zijn dat leden zelf ook het werk binnen de club moeten stimuleren. Zoals een artikel in het clubblad verzorgen of de clubdag of showbezoeken. En als het enigszins kan met dieren.

Organisatie en communicatie

Een hoge organisatiegraad rond een ras is belangrijk. Mijn ervaring is dat inzenders die geen lid zijn door een persoonlijke benadering met hetgeen de speciaalclub te bieden heeft alsnog besluiten tot de club toe te treden.

Deze inzenders sporen we op uit catalogussen van de diverse shows. Een brief met enige exemplaren van het clubblad is vaak een goede manier om de organisatiegraad te verhogen.

Propaganda voor een ras in de vakbladen is ook wezenlijk. Artikelen van kenners uit de speciaalclubs geven vaak de laatste stand van zaken van een ras. Dergelijke personen onderkennen meestal het eerst de fokproblemen die binnen een ras dreigen te ontstaan. Dergelijke ervaringen kunnen ook een verlevendiging en verrijking van onze vakbladen betekenen

Tot slot...

Ik hoop dat de wenken uit dit artikel de Australorp speciaalclub en daarmee de stand van een ras, op een hoger plan gebracht zal worden. En voor liefhebbers van Australorps die nog niet aangesloten zijn bij onze speciaalclub. Zou ik gaarne willen informeren over het wel en wee van onze club.

Ik ben benieuwd.

Aad Glas